Temat odpowiedniego gospodarowania odpadami opakowaniowymi stał się priorytetem nie tylko z uwagi na ochronę środowiska, ale też kwestie spełnienia wymogów regulacyjnych Unii Europejskiej. Jednym z narzędzi w ramach systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), mającym na celu popchnięcie przedsiębiorców do bardziej zrównoważonego projektowania opakowań jest ekomodulacja.
Czym jest i na czym polega ekomodulacja? Czy to skuteczne narzędzie, które zrewolucjonizuje podejście do ekologii, a może tylko zbędna opłata, która obciąży Twoją firmę?
Czym jest ekomodulacja?
Wyobraź sobie, że opłaty za opakowania, które Twoja firma wprowadza na rynek, zależą od tego, jaki mają wpływ na środowisko. Co to oznacza w praktyce? Im trudniej poddać je recyklingowi, tym więcej zapłacisz. Ekomodulacja ma zatem zachęcić przedsiębiorców do bardziej zrównoważonego projektowania opakowań. Zgodnie z art. 17, ust. 1 Ustawy opakowaniowej wprowadzający produkty w opakowaniach ma obowiązek zapewniać recykling odpadów opakowaniowych tego samego rodzaju co opakowania, w których wprowadził produkty na rynek. Zatem jeśli nie dopełnisz tego obowiązku, konieczne będzie wniesienie opłaty produktowej, której sposób obliczania jest przedstawiony w załączniku nr 2.
Wyzwanie czy szansa?
Kwestia ekomodulacji spotyka się z różnymi reakcjami. Z perspektywy przedsiębiorców to kolejna bariera, która zwiększa koszty produkcji i ostatecznie uderza w konsumentów. To szczególne wyzwanie dla małych firm, których przyszłość na rynku staje pod znakiem zapytania. Dostosowanie się do nowych regulacji może okazać się dla nich nierentowne. Jednak analizując sytuację pod kątem środowiska, takie rozwiązanie ma ogromny potencjał. Ekomodulacja może stać się impulsem do rewolucji w projektowaniu opakowań – bardziej zrównoważonych, innowacyjnych i przyjaznych środowisku. To także duży krok w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, której założeniem jest to, aby odpad stanowił surowiec, a nie problem.
Gdzie doszukiwać się przyczyn?
Nowe przepisy dotyczące opakowań mają stanowić rozwiązanie poniższych problemów:
- Stale rosnąca ilość odpadów opakowaniowych: W obliczu zmieniających się nawyków konsumpcyjnych, m.in. wzrost zakupów online i dostaw do domu, dotychczasowe przepisy nie znajdują skutecznego rozwiązania.
- Bariery utrudniające recykling: Skomplikowane konstrukcje opakowań i niejasne etykietowanie stanowią przeszkodę w efektywnym wdrażaniu gospodarki o obiegu zamkniętym.
- Niska jakość recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych i ograniczone wykorzystanie surowców wtórnych utrudniają zmniejszenie zależności od materiałów pierwotnych przy produkcji opakowań.
Zgodnie z założeniami Rozporządzenia PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation) od 1 stycznia 2030 r. opakowania będą musiały być zaprojektowane w taki sposób, aby zawierały minimalną ilość pustych przestrzeni i nadawały się do recyklingu.
W skrócie:
- Ekomodulacja to mechanizm, który nakłada na przedsiębiorców obowiązek wnoszenia opłaty za opakowania w zależności o tego, jaki mają wpływ na środowisko.
- Celem ekomodulacji jest zachęcenie firm do projektowania opakowań bardziej przyjaznych środowisku i łatwiejszych do recyklingu.
- Wśród przyczyn wprowadzenia konieczności ekoprojektowania znajdują się rosnąca ilość odpadów opakowaniowych, bariery w recyklingu oraz niska jakość opakowań z drugiego obiegu.
- W ramach rozporządzenia PPWR od 1.01.2030 r. opakowania muszą być zaprojektowane w sposób minimalizujący puste przestrzenie i nadający się do recyklingu.