Jak stosować środowiskowe oznakowania produktów i opakowań?

Podstawowym celem środowiskowych oznakowań jest przekazanie konsumentom informacji o zagrożeniach, które powodują odpady powstające z produktów i opakowań. Oznakowania służą także pokazaniu, gdzie należy wyrzucić odpad, w tym czy odpad może być mieszany z innymi rodzajami odpadów (np. czy można wyrzucić zużyty sprzęt elektryczny do pojemnika na odpady komunalne). Oznakowania są również źródłem wiedzy o tym, czy produkty i opakowania nadają się do recyklingu oraz w jakim stopniu pochodzą z recyklingu. Część oznakowań jest wymagana prawnie, a część jest stosowana dobrowolnie. Jakie oznakowanie musisz zapewnić?

Symbol przekreślonego kontenera

Wyobraź sobie, że Twoja firma zajmuje się sprowadzaniem z zagranicy zdalnie sterowanych zabawek zasilanych na baterie. Przede wszystkim zabawka i bateria muszą zawierać symbol przekreślonego pojemnika na śmieci.

Symbol musi być przyklejony lub wygrawerowany. Jedyny wyjątek od tej zasady to sytuacja, w której sprzęt i bateria są za małe i nie można umieścić na nich symbolu w sposób gwarantujący, że będzie on czytelny. Wtedy należy umieścić symbol na opakowaniu lub w dokumentach dołączonych do produktu, np. w instrukcji obsługi, w karcie gwarancyjnej. Niezależnie od sposobu umieszczenia symbolu, musisz dodatkowo wyjaśnić jego znaczenie. Ten obowiązek nie dotyczy sprzętu przeznaczonego dla użytkowników innych niż gospodarstwa domowe. Rozpatrujemy zdalnie sterowaną zabawkę, dla której obowiązek wyjaśnienia symbolu jest intuicyjny, ale co zrobisz, gdy zaczniesz sprowadzać z zagranicy laptopy przeznaczone dla firm? Laptop dla firmy to intuicyjnie sprzęt B2B (przeznaczony dla biznesu), ale zgodnie z przepisami trzeba go uznać za sprzęt B2C (przeznaczony dla gospodarstw domowych). Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym precyzuje, że sprzęt B2C to każdy sprzęt, który potencjalnie może być stosowany w gospodarstwach domowych. Dlatego do laptopa firmowego należy dołączyć wyjaśnienie symbolu przekreślonego pojemnika na śmieci, tak samo jak dla zdalnie sterowanej zabawki. Wyjaśnienie trzeba umieścić na opakowaniu lub w dokumentach dołączonych do produktu.

Dodatkowe informacje dla gospodarstw domowych

Do sprzętu B2C (czyli zabawki, laptopa itp.) należy również dołączyć informację o roli gospodarstw domowych w prawidłowym przetwarzaniu odpadów oraz niebezpieczeństwie niektórych składników sprzętu.

Pamiętaj, że wyjaśnienie symbolu przekreślonego pojemnika na śmieci jest obowiązkowe w przypadku sprzętu i baterii, natomiast informacja o roli gospodarstw domowych w prawidłowym przetwarzaniu odpadów jest wymagana tylko dla sprzętu B2C (nie dotyczy baterii i sprzętu B2B). 

Informacja o bateriach

Sprowadzając baterie, pamiętaj również, że musi być do nich dołączona informacja o pojemności wyrażonej w mAh. Jest to obowiązek budzący wątpliwości, ponieważ polskie przepisy nie są precyzyjne. Z jednej strony ustawa wskazuje, że baterie przenośne należy oznakować, z drugiej – jako sposób oznakowania przywołuje rozporządzenie unijne dotyczące baterii przenośnych, ale tylko tych, które nadają się do ładowania. Z tego powodu w części dostępnych interpretacji pojawiają się informacje o zwolnieniu baterii przenośnych nienadających się do ładowania (takich jak guzikowe, jednorazowe „paluszki”) z obowiązku umieszczania danych o pojemności. Przeważają jednak interpretacje, że obowiązek podawania pojemności dotyczy wszystkich baterii przenośnych, a oznakowanie ma być zgodne z rozporządzeniem unijnym (nie ma znaczenia, jakich baterii dotyczy rozporządzenie unijne – trzeba stosować określone w nim oznakowanie). 

Problem tkwi w przecinku. W polskiej ustawie błędnie zapisano nazwę rozporządzenia unijnego używając przecinka po słowie „przenośnych”: przepisy dotyczące znakowania baterii i akumulatorów przenośnych, wtórnych (ładowalnych) oraz samochodowych. W rzeczywistości rozporządzenie unijne odnosi się do baterii przenośnych ładowalnych, jak wskazuje nazwa rozporządzenia: przepisy dotyczące znakowania baterii i akumulatorów przenośnych wtórnych (ładowalnych) oraz samochodowych. 

Dodatkowe oznaczenia

Na zakończenie pytanie: czy musisz znakować opakowania, w których sprowadzasz zabawki? Na opakowaniach zazwyczaj możemy znaleźć różne informacje, takie jak: przydatne do recyklingu, wykonane z materiału z recyklingu, nadaje się do ponownego użycia. Warto wiedzieć, że po pierwsze podawanie takich informacji na razie nie jest obowiązkowe, a po drugie – jeżeli są podawane – muszą być zgodne z prawdą. Według obecnych przepisów w Polsce znakowanie opakowań jest dobrowolne. Zgodnie z art. 15 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, można umieszczać na opakowaniach oznakowania wskazujące na:

• rodzaj materiałów, z których opakowania zostały wykonane,
• możliwość wielokrotnego użycia opakowania w przypadku opakowań wielokrotnego użytku,
• przydatność opakowania do recyklingu w przypadku opakowań przydatnych do recyklingu.

Jeżeli zdecydujesz się na stosowanie oznakowania pamiętaj, że należy je umieszczać na opakowaniu lub na naklejonej na nim etykiecie, a jeżeli rozmiary opakowania na to nie pozwalają – na dołączonej do opakowania ulotce informacyjnej, w sposób, który nie stanowi przeszkody dla recyklingu odpadów opakowaniowych. Oznakowanie powinno być wyraźne, widoczne, czytelne i trwałe również po otwarciu opakowania. Wzory oznakowania znajdziesz w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 3 września 2014 r. w sprawie wzorów oznakowania opakowań. 

Weź również pod uwagę założenia PPWR (ang. Packaging and Packaging Waste Regulation), zgodnie z którymi podmioty gospodarcze nie mogą dostarczać ani eksponować etykiet, oznaczeń, symboli lub napisów, które mogłyby wprowadzać w błąd lub dezorientować konsumentów lub innych użytkowników końcowych w odniesieniu do wymogów w zakresie zrównoważoności opakowań, innych właściwości opakowań lub możliwości gospodarowania odpadami opakowaniowymi.

O kłamstwach środowiskowych przeczytasz więcej tu: Koniec greenwashingu?